Lekcja 1: Podstawy
Zaimki osobowe, Alfabet, Rodzajniki, Liczba i Rodzaj
👤 Pronombres Personales (Zaimki osobowe)
Zaimki osobowe podmiotu w języku hiszpańskim:
| Osoba | Liczba pojedyncza | Liczba mnoga |
|---|---|---|
| 1. osoba | yo (ja) | nosotros/nosotras (my) |
| 2. osoba | tú (ty) | vosotros/vosotras (wy) |
| 3. osoba | él/ella/usted (on/ona/Pan/Pani) | ellos/ellas/ustedes (oni/one/Państwo) |
Zaimki yo i tú nie mają formy żeńskiej i męskiej. Pozostałe zaimki mają formy dla obu rodzajów.
Przykłady użycia:
Usted (Pan/Pani) i ustedes (Państwo) to formy grzecznościowe. Używają one czasownika w 3. osobie!
W wielu krajach Ameryki Łacińskiej (Argentyna, Urugwaj, Paragwaj, Kostaryka, Honduras, Gwatemala, Salwador, Nikaragua) zamiast tú używa się vos:
Vos te llamás Lucas, ¿verdad? (Ty nazywasz się Lucas, prawda?)
🔤 El Alfabeto (Alfabet)
Alfabet hiszpański (el abecedario) zawiera 27 liter plus specjalne znaki:
W języku hiszpańskim słowa ZAWSZE czyta się tak, jak się pisze!
Wyjątki i specjalne kombinacje:
| Kombinacja | Wymowa | Przykład |
|---|---|---|
| QU + e/i | /ke/, /ki/ | que, qui (queso, Quique) |
| GU + e/i | /ge/, /gi/ | gue, gui (guerra, guitarra) |
| GÜ + e/i | /gwe/, /gwi/ | güe, güi (vergüenza, cigüeña) |
| G + e/i | /xe/, /xi/ (jak J) | ge, gi = je, ji (gente, ginebra) |
| H | nieme | hola, Huelva (h się nie wymawia!) |
| RR | wibrujące r | perro, corro |
| LL | jak polskie "j" | llamar, calle |
| CH | jak polskie "cz" | chaqueta, chocolate |
¿Cómo se deletrea? - Jak to się literuje?
¿Puedes deletrearlo? - Czy możesz to przeliterować?
📚 Artículos (Rodzajniki)
Artículo determinado (Rodzajnik określony)
Używamy go, gdy mówimy o czymś znanym lub wspomnianym wcześniej:
| Masculino (męski) | Femenino (żeński) | |
|---|---|---|
| Singular | el alumno | la alumna |
| Plural | los alumnos | las alumnas |
Artículo indeterminado (Rodzajnik nieokreślony)
Używamy go, gdy mówimy o czymś po raz pierwszy lub nie określamy:
| Masculino (męski) | Femenino (żeński) | |
|---|---|---|
| Singular | un alumno | una alumna |
| Plural | unos alumnos | unas alumnas |
Z wyrażeniem hay (jest/są) w liczbie mnogiej można pominąć rodzajnik:
En la librería hay libros antiguos. (W księgarni są stare książki.)
🔢 Singular - Plural (Liczba pojedyncza i mnoga)
Zasady tworzenia liczby mnogiej:
| Końcówka | Zasada | Przykład |
|---|---|---|
| Samogłoska (a, e, i, o, u) | Dodajemy -s | zapato → zapatos |
| Spółgłoska | Dodajemy -es | papel → papeles |
| -z | z → c + -es | lápiz → lápices |
Przykłady:
Niektóre słowa istnieją tylko w liczbie mnogiej: las gafas (okulary), los pantalones (spodnie).
W Andaluzji końcowe -s jest aspirowane: los coches → "loh cocheh"
⚧️ Masculino - Femenino (Rodzaj męski i żeński)
Zasady określania rodzaju:
| Końcówka | Rodzaj | Przykład |
|---|---|---|
| -o | Męski | el niño, el perro |
| -a | Żeński | la niña, la perra |
| Spółgłoska | Żeński: dodaj -a | el profesor → la profesora |
Słowa o niezmiennej formie (zależą od rodzajnika):
Słowa żeńskie zaczynające się od akcentowanego a- używają rodzajnika męskiego, aby uniknąć powtórzenia dźwięku:
El agua (ale: las aguas), El águila, El hacha